هەڵبژاردنەکانی عێراق و داهاتووی پەیوەندییەکانی نێوان بەغدا و تاران

هەڵبژاردنە پەرلەمانییەکەی عێراق بە پێی هەلومەرجی ناوخۆیی، دۆخی ناوچەیی و نێودەوڵەتی، هەستیارییەکی زۆری پێوە دەبینرا. یەکێک لە گرنگترین بابەتە پەیوەندیدارەکان بەم پرۆسەیە، ئەوەیە کە نەخشەی داهاتووی پەیوەندییەکانی نێوان بەغدا و تاران چۆن دادەڕێژێت؟
ئەمریکییەکان ئێستا لە سێ بوارى سەرەکیدا هەوڵدەدەن عێراق بخەنە سەر ڕێچکەى خوازراوى خۆیان، یەکەم، " پێشخستنی پلانى ڕێکەوتنی ئیبراهیم لە جوگرافیاى نوێى ناوچەکەدا "، دووەم، " دیاریکردنى پێکهاتە و ڕۆڵى هێزەکانى حەشدی شەعبی " و سێیەم: " داڕشتنەوەی نەخشەی پەیوەندییەکانى داهاتووى تاران و بەغدا ". 
واشنتن لە چەند ڕۆژ و هەفتەی داهاتوودا دەست بە هەوڵێکی چڕ دەکات بۆ ئەوەی حکومەتی داهاتووی عێراق لە گەڵ سیاسەتەکانیدا هاوتەریب بکات.
مارک ساوایا ڕاوێژکار و نێردەی ترەمپ بۆ کاروباری عێراق سەردانی ئەم وڵاتە دەکات و بڕیارە لە گەڵ سەرکردەکانی گرووپە سیاسییەکانی عێراق کۆببێتەوە و مەرج و چوارچێوە خوازراوەکانی واشنتن بۆ پێکهێنانی حکومەتی نوێ ڕابگەێنێت، لەوانەش پرسی پەیوەندی لە گەڵ ئێران، سیاسەتی نەوت و پێگەی هێزەکانی حەشدی شەعبی لە پێکهاتەی حکومەتی داهاتوودا. دوای ساوایا، جراد کۆشنەری زاوای ترەمپ و بەرپرسی بەدواداچوونی ڕێکەوتنی ئیبراهیم لە حکومەتی ئەمریکا، پێدەچێت لە گەڵ ستیڤ ڤیتکاف نێردەی ترەمپ بۆ کاروباری ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست، گەشت بۆ عێراق بکەن بۆ ڕاوێژکردن لە گەڵ بەرپرسانی تازە هەڵبژێردراو سەبارەت بە پەیوەستبوونی بەغداد بەو پەیمانە.
تا گوشارەکانی سەر دیمەشق بۆ پەیوەستبوون بە ڕێکەوتنی ئیبراهیم نەگاتە ئەنجام، ئەمریکا بڕیاری کۆتایی نادات سەبارەت بە چوونە ناو دۆسیەی عێراق. لە هەنگاوی داهاتوودا سەردانەکەی محەممەد بن سەلمان شازادەی جێنشینی سعوودیە بۆ واشنتن زۆر چارەنووسسازە، لە بەر ئەوەی کە ئەگەر ڕیاز بە فەرمی ڕێگەی پەیوەستبوون بە ڕێکەوتنی ئیبراهیم بکاتەوە، ئەوا ئەمەریکا بڕیاری کۆتایی دەدات و پاشان عێراقیش دەبێتە یەکەمایەتی داهاتووی ئەو وڵاتە. 
ئەم هەنگاوە نوێیانەی ئیدارەی ترەمپ بەشێکن لە پرۆژەیەکی فراوانتر کە ئامانج لێی ڕێکخستنەوەی پەیوەندییە ناوچەییەکانە بە قازانجی ئەمریکا و ئیسرائیل و سنوردارکردنی ڕۆڵی ئێران لە ژینگەی دەوروبەریدا. عێراق لە ڕووی جوگرافی و مەزهەبیەوە لە یەکتربڕینی ئەو هاوکێشانەدایە، بەڵام واشنتن پێویستە بزانێت کە عێراقی ئەمڕۆ، عێراقی ساڵی 2003 نییە، سەرەڕای ئەو هەموو گوشارە، هیچ حکومەتێک لە عێراق ناتوانێت پەیوەندییە قووڵ و ستراتیژییەکانی لە گەڵ تاران بپچڕێنێت.
ماوەی چەند مانگێکی پێش هەڵبژاردنەکان، حکومەتی محەممەد شیاع سودانی بووەتە ئامانجی گوشاری سیاسی و ئەمنی بەردەوام لە لایەن واشنتنەوە. گوشارەکان داڕێژراون بۆ گۆڕینی هەیکەلی هێزەکانی حەشدی شەعبی و وردە وردە تێکەڵکردنی بە هێزە چەکدارە فەرمییەکانی عێراق. ئەمریکییەکان بە ڕوونی ڕایانگەیاندووە کە تا یەکلاکردنەوەی ئەم پرسە، هیچ هاوبەشییەکی ستراتیژییان لە گەڵ حکومەتی بەغدادا نابێت. ئەمەش مانای ئەوەیە حکومەتی داهاتوو بە بێ گوێدانە ئەوەی کێ دەبێتە سەرۆک وەزیران، هەر لە سەرەتای کارەکانییەوە دەستی لەم دۆسیەیەدا دەبێت. پێدەچێت هەموو پەیوەندییە سیاسی و ئابوری و ئەمنییەکانی حکومەتی داهاتووی عێراق لە دەوری ئەم پرسە پێناسە بکرێن.
پەیوەندییەکانی تاران و بەغدا دەرئەنجامی کۆمەڵێک پەیوەندی مێژوویی، ئایینی، ئابوری و ئەمنییە کە بە گوشاری سیاسی دەرەکی ناگۆڕدرێن. محەممەد شیاع سودانی جارێکی دیکە ببێتەوە سەرۆک وەزیران یان نووری مالیکی یان کەسایەتییەکی دیکە بێتە سەر دەسەڵات، لە بنەڕەتدا پێکهاتەی پەیوەندییەکانی نێوان هەردوو وڵات بە شێوەیەک پێکهاتووە کە لە هەر حاڵەتێکدا، سەقامگیری ڕێژەیی خۆی دەپارێزێت. ڕەنگە ئەمەریکا بتوانێت بۆ ماوەیەک گوشار بخاتە سەر کەشوهەوای سیاسی بەغدا، بەڵام ناتوانێت هاوکێشە ناوخۆییەکانی عێراق لە ڕێڕەوی سەربەخۆیی لابدات، هەروەها ناتوانێت بە سادەیی پەیوەندییەکانی نێوان تاران و بەغدا بپچڕێنێت. عێراق ئەمڕۆ بەشێکە لە واقیعی نوێی جیۆپۆلەتیکی ڕۆژهەڵاتی ناوەڕاست.